Nadżerka na dziąśle to ubytek błony śluzowej, który może powodować ból, dyskomfort oraz trudności w codziennym funkcjonowaniu, takim jak jedzenie czy mówienie. Choć nadżerki mogą wydawać się niewielkim problemem, często są sygnałem stanu zapalnego, infekcji lub innych schorzeń ogólnoustrojowych. W tym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie jest nadżerka na dziąśle, jakie są jej przyczyny i jak można ją skutecznie leczyć.
Czym jest nadżerka na dziąśle?
Nadżerka na dziąśle to powierzchniowy ubytek błony śluzowej, który nie obejmuje głębszych warstw tkanki. Jest to zmiana zwykle niewielkich rozmiarów, o nieregularnym kształcie i czerwonym lub białawym zabarwieniu. Nadżerki mogą pojawić się pojedynczo lub w większych grupach i często są bolesne przy dotyku, spożywaniu pokarmów czy szczotkowaniu zębów. Charakterystyczną cechą nadżerek jest to, że w przeciwieństwie do owrzodzeń, nie obejmują głębszych warstw tkanki i zwykle goją się samoistnie po kilku dniach, o ile nie są związane z przewlekłymi chorobami.
Przyczyny powstawania nadżerek na dziąsłach
Nadżerki mogą mieć wiele przyczyn, zarówno miejscowych, jak i ogólnoustrojowych. Poniżej przedstawiamy najczęstsze z nich:
1. Urazy mechaniczne
- Uszkodzenie błony śluzowej przez twarde lub ostre pokarmy (np. orzechy, chipsy).
- Nieprawidłowo dopasowane protezy zębowe lub aparaty ortodontyczne.
- Zbyt intensywne szczotkowanie zębów twardą szczoteczką.
2. Infekcje wirusowe i bakteryjne
- Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej – wirus HSV-1 często powoduje bolesne nadżerki na dziąsłach.
- Afty – przewlekła skłonność do aft może prowadzić do pojawiania się nadżerek.
- Infekcje grzybicze (kandydoza) – osłabiona odporność sprzyja infekcjom grzybiczym w jamie ustnej.
3. Niedobory witamin i minerałów
- Niedobór witaminy C, która odpowiada za zdrowie błon śluzowych.
- Niedobór żelaza i kwasu foliowego, które wspierają regenerację tkanek.
- Niedobór witaminy B12, która wpływa na zdrowie jamy ustnej.
4. Choroby ogólnoustrojowe
- Cukrzyca – zwiększona podatność na infekcje jamy ustnej.
- Choroby autoimmunologiczne – np. liszaj płaski, toczeń rumieniowaty.
- Choroby układu pokarmowego – np. choroba Leśniowskiego-Crohna czy celiakia.
5. Stres i osłabiona odporność
Stres oraz przewlekłe zmęczenie osłabiają układ odpornościowy, co sprzyja rozwojowi nadżerek na dziąsłach.
6. Reakcje alergiczne
Niektóre pasty do zębów, płyny do płukania jamy ustnej lub składniki pokarmowe mogą powodować reakcje alergiczne, objawiające się nadżerkami.
Objawy nadżerki na dziąśle
Objawy nadżerki na dziąśle mogą się różnić w zależności od przyczyny, ale do najczęstszych należą:
- Ból i pieczenie w okolicy zmiany.
- Zaczerwienienie i stan zapalny wokół nadżerki.
- Nadwrażliwość na ciepłe, zimne, kwaśne i pikantne pokarmy.
- Krwawienie podczas szczotkowania zębów.
- Czasami obecność białego nalotu na nadżerce.
Jeśli objawy utrzymują się dłużej niż tydzień lub nadżerki regularnie nawracają, konieczna jest konsultacja ze stomatolog Kraków lub lekarzem ogólnym.
Diagnostyka nadżerek na dziąśle
Diagnostyka nadżerek na dziąsłach zazwyczaj nie wymaga skomplikowanych badań. Lekarz lub stomatolog przeprowadza:
- Wywiad medyczny – analiza objawów, stylu życia i diety pacjenta.
- Badanie kliniczne jamy ustnej – ocena wyglądu i lokalizacji nadżerek.
- Badania krwi – mogą być zalecane w celu wykluczenia niedoborów witamin, anemii lub innych chorób ogólnoustrojowych.
- Badanie mikrobiologiczne wymazu – jeśli podejrzewa się infekcję grzybiczą lub bakteryjną.
Leczenie nadżerek na dziąśle
Leczenie nadżerek zależy od przyczyny ich powstawania. Poniżej przedstawiamy najczęściej stosowane metody:
- Środki miejscowe przeciwbólowe i przeciwzapalne – żele i maści zawierające lidokainę lub benzydaminę.
- Płukanki do jamy ustnej – np. płukanki z chlorheksydyną lub solą fizjologiczną.
- Suplementacja witamin i minerałów – szczególnie witamin C, B12 i żelaza.
- Leki przeciwwirusowe lub przeciwgrzybicze – w przypadku infekcji wirusowych lub grzybiczych.
- Dostosowanie protez i aparatów ortodontycznych – jeśli nadżerki powstają w wyniku mechanicznych urazów.
- Unikanie drażniących pokarmów – pikantnych, gorących i kwaśnych.
Jak zapobiegać nadżerkom na dziąsłach?
- Regularna higiena jamy ustnej przy użyciu miękkiej szczoteczki.
- Unikanie ostrych i twardych pokarmów.
- Zdrowa dieta bogata w witaminy i minerały.
- Regularne wizyty kontrolne u stomatologa.
- Unikanie stresu i dbanie o regenerację organizmu.
- Stosowanie płukanek do jamy ustnej o działaniu przeciwbakteryjnym i łagodzącym.
Nadżerki na dziąsłach – sygnał, którego nie można ignorować
Nadżerki na dziąsłach mogą być wynikiem błahych urazów, ale także sygnałem poważniejszych problemów zdrowotnych. Ich pojawienie się wymaga obserwacji i w razie potrzeby konsultacji ze specjalistą. Regularna higiena jamy ustnej, zdrowa dieta oraz unikanie czynników drażniących to najlepszy sposób na zapobieganie tym dolegliwościom i utrzymanie zdrowia jamy ustnej.
